تحلیل تکنیکال (Technical Analysis) چیست؟

تحلیل تکنیکال راهی برای پیش‌بینی قیمت بازارهای مختلف بر اساس مطالعه‌ی قیمت گذشته، قیمت هم‌اکنون و حجم معاملات در آن بازار است. تحلیل تکنیکال در بازار ارز، بازار بورس، فارکس و دیگر بازارهای بورس کالا، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تحلیل حدود سه قرن است که ابداع شده و استفاده از شاخص‌های تکنیکال و رسم کردن نمودارهای تکنیکال را می‌توان در نوشته‌های قرن هفدم و هجدهم میلادی نیز پیدا کرد. می‌توان اینطور گفت که نخستین استفاده‌ی مستقیم از تحلیل تکنیکال را چارلز داو انجام داده است. چالز داو که بنیان‌گذار وال استریت ژورنال (Wallstreet Journal) است، شاخص میانگین صنعتی داو جونز را هم ابداع کرد که امروزه هنوز با وجود نقص‌های این شاخص و نقدهایی که به آن می‌شود، از جمله شاخص‌های مهم اقتصادی به شمار می‌رود.

تعریف تحلیل تکنیکال

"تحلیل تکنیکال" (Technical Analysis) یا تجزیه و تحلیل فنی راهی برای پیش‌بینی قیمت در بازارها است که براساس تاریخچه‌ی قیمت گذشته و حال و حجم معاملات در آن بازار انجام می‌پذیرد. این روش در بازارهایی که مبادلات در آن بر پایه‌ی عرضه و تقاضای واقعی صورت می‌گیرد کاربرد دارد. تحلیل تکنیکال توسط چارلز در اواخر دهه‌ی ۱۸۰۰ میلادی ابداع شد و چندین محقق معروف مانند ویلیام پی، همیلتون، رابرت رئا، ادسون گولد و جان مگی به تئوری نظریه داو کمک کردند تا مبانی آن را شکل دهند.

می‌توان گفت که مهم‌ترین ابزارهای تحلیل تکنیکال شامل تئوری امواج الیوت، خط روند، الگوهای هارمونیک، الگوهای کلاسیک، فیبوناچی و غیره است. با اینکه در این تحلیل با نمودار، شاخص و اعداد سروکار دارید، این نوع تحلیل بیشتر تحقیق و بررسی رفتار انسان‌ها در بازارهای مالی حساب می‌شود. رفتارهایی که با احساسات انسانی عجین شده و بعضی اوقات خود را در قالب ترس و طمع در شرایط متفاوت نشان می‌دهد. توجه داشته باشید که تمام معامله‌گرانی که یک سهم در بازار بورس یا کریپتوکارنسی در صرافی‌ها خرید و فروش می‌کنند، در واقع بازار را برای آن ارز یا سهام شکل می‌دهند و نوع رفتار این تریدرها و سرمایه‌‎گذاران است که قیمت را مشخص می‌کند.

تعریف ساده‌ی دیگری از تحلیل تکنیکال این است که: تحلیل تکنیکی، هنر پیدا کردن نقاط ورود و خروج از نمودارها برای سرمایه‌گذاری و کسب سود در بازارهای مالی به شمار می‌رود. این تحلیل قادر است در هر دارایی که تاریخچه‌ی قیمت دارد مثل بازار سهام، بازار آتی، بورس کالا، بازار ارز و سایر اوراق بهادار مورد استفاده قرار بگیرد. این مورد را فراموش نکنید که با استفاده از تحلیل تکنیکال در بازارهای تحت شرایط عادی و حجم معاملات و نقدینگی بالا، می‌توان پاسخ بهتری برای سرمایه‌گذاری گرفت.

کاربرد تحلیل تکنیکال

همان‌طور که شاید از قبل بدانید، تحلیل تکنیکال علمی است که در آن قیمت یک واحد قابل معامله در بازار مالی به دست می‌آید و از سمت دیگر رفتار بازار و جبهه‌ی خرید و فروش به عنوان دو عامل تأثیرگذار در آن شناسایی می‌شود. اگر اطلاعات پنهانی وجود داشته باشد که ما از آن‌ها خبر نداریم، می‌توان با استفاده از علم تکنیکال تأثیر آن را روی عرضه و تقاضای سهام مشاهده کرد و دید خوبی نسبت به اوضاع حاکم بر نمادهای بورسی به دست آورد. پس در این صورت تحلیل تکنیکال حتی تأثیر اخبار پنهانی، روی قیمت نهایی را در نظر می‌گیرد. برخلاف آن علوم فاندامنتال است که احتمال تأثیر اطلاعات پنهان روی روند قیمت سهم به طور کلی نادیده گرفته می‌شود. همچنین باید ذکر کرد که علم تکنیکال در بازار سرمایه، این توانایی را به سرمایه‌گذاران می‌دهد تا هدف قیمت یک واحد مورد معامله در بازار مالی را مورد پیش‌بینی قرار دهند.

اصول تحلیل تکنیکال

وقتی صحبت از اصول و مبانی تحلیل تکنیکال به میان می‌آید، می‌توان گفت که بر روی سه اصل استوار است. این سه اصل شامل موارد زیر می‌شود:

۱. قیمت نشان‌دهنده‌ی همه‌چیز است.
۲. قیمت دارای روند است.
۳. تاریخ تکرار می‌شود.

طرفداران این نوع تحلیل اعتقاد دارند که چون بورس نوعی بازار هوشمند به شمار می‌رود و قیمت سهام در این بازار به‌سرعت به‌خاطر عوامل بیرونی، عوامل مرتبط با صنعت و عوامل درونی شرکت تغییر می‌کند، بنابراین تغییرات قیمت سهم به تنهایی قادر است بیان‌کننده‌ی میزان تأثیر این اصول باشد و برخلاف طرفداران تحلیل بنیادی؛ که نوعی دیگر از تحلیل است، در تحلیل تکنیکال نیازی نیست سرمایه‌گذار به‌طور مستقل، قیمت سهام را بر اساس عوامل مذکور محاسبه کند. فقط لازم است روند نوسانات گذشته‌ی قیمت سهم را بررسی کرده و روند آینده‌ی قیمت سهم را بر اساس گذشته‌ی آن پیش‌بینی نماید. در ادامه با این سه اصل بیشتر آشنا خواهید شد.

قیمت نشان‌ دهنده‌ی همه‌ چیز است

شاید بتوان «قیمت نشان‌دهنده‌ی همه‌چیز است» را پایه و اساس تحلیل تکنیکال در نظر گرفت. تا زمانی که این موضوع را به درستی درک نکرده باشید، یاد گرفتن تحلیل تکنیکال کار راحتی نخواهد بود. در این نوع تحلیل همه‌چیز در رابطه با بررسی عرضه و تقاضا است. یک انتقاد عمده به تحلیل تکنیکال این است که بدون در نظر گرفتن عوامل فاندامنتال شرکت، فقط حرکت نموداری قیمت در نظر گرفته می‌شود. در واقع قیمت هر سهم، عوامل فاندامنتالی را منعکس می‌کند که بر شرکت تأثیر‌گذار خواهند بود. تحلیل‌گران تکنیکال بر این عقیده هستند که عوامل بسیاری مانند فاکتورهای اقتصادی کلان، روان‌شناسی سرمایه و بسیاری از فاکتورهای دیگر تعیین‌کننده‌ی قیمت سهام هستند که این تنها تحلیل رفتار نمودار قیمت به شمار می‌رود و حاصل از بررسی عرضه و تقاضا برای یک سهم خاص در بازار است. درآخر می‌توان گفت که یک تحلیل‌گر لازم نیست حتماً از بازار باهوش‌تر باشد و یا بتواند پیش‌بینی‌های متحیرانه‌ای در رابطه با تغییرات قیمت انجام دهد، بلکه فقط با استفاده از بررسی روند قیمت و با به‌کارگیری ابزارهای تکنیکی مختلف مثل اندیکاتورها، به‌راحتی می‌تواند بهترین زمان برای خرید و فروش سهم را تشخیص داده و انتخاب کند.

قیمت دارای روند است

لازم است این مفهوم را درک کنید که قیمت‌ها بر اساس روند حرکت می‌کنند. زیاد پیچیده نیست! برای یادگیری این نوع تحلیل نیز باید در ابتدا این موضوع را بپذیرید. هدف از رسم کردن نمودار قیمت، شناختن روند گذشته و پیش‌بینی جهت حرکت روند در آینده، پیش از آنکه قیمت‌های بعد روند آینده را مشخص کنند است. نظریه‌ی به اثبات رسیده‌ی دیگری هم وجود دارد که می‌گوید قیمت‌ها بر پایه‌ی روندها در حرکت هستند و یا به عبارت دیگر قیمت‌ها دوست دارند که روند فعلی خود را حفظ کرده و تغییر جهت ندهند. شاید بتوان به زبان ساده‌تر این موضوع را چنین بیان کرد که قیمت‌ها به روند فعلی خود تا زمانی ادامه می‌دهند که عوامل بازدارنده‌، آن‌ها را متوقف کند. همین قانون یکی از ادعاهای محکم تحلیل‌گران تکنیکال است. آن‌ها معتقد هستند که روندها تا زمانی که عوامل خارجی بر آن‌ها تأثیر نگذاشته باشند، جهت خود را حفظ خواهند کرد.

تاریخ تکرار می‌ شود

بخش بزرگی از بحث‌هایی که در رابطه با تحلیل تکنیکال ارزهای دیجیتال و مطالعه‌ی رفتارهای بازار وجود دارد، شباهت زیادی به روان‌شناسی در رابطه با رفتار انسان‌ها دارد. برای نمونه الگو‌های نمودارهایی که چند سال پیش رسم شده بودند دقیقاً نشان‌‌دهنده‌ی تأثیر مسائل آن دوره از لحاظ روان‌شناسی در روند قیمت‌ها هستند. نمودارها به طور واضحی نحوه‌ی رفتار بازار و روان‌شناسی آن را نشان می‌دهند. از وقتی که الگوها به خوبی در گذشته عمل کرده‌اند، فرض شده که در آینده نیز به همان خوبی جوابگو خواهند بود. از آنجا که پایه و اساس آن‌ها اصول روان‌شناسی است، این موضوع باعث خواهد شد که این الگوها را به عنوان اصل ثابت بپذیریم و قادر باشیم به آن‌ها اعتماد کنیم. به طور ساده‌تر می‌توان این موضوع را این‌طور شرح داد که تاریخ تکرار می‌شود و این کلیدی است برای پیش‌بینی کردن آینده به واسطه‌ی تحلیل در رابطه با گذشته؛ و یا بهتر است بگوییم آینده چیزی جز گذشته نیست.

مزایای تحلیل تکنیکال

تحلیل تکنیکال ویژگی‌های مثبت زیادی دارد که در ادامه به شکل مفصل‌تری به آن خواهیم پرداخت.

• تمرکز بر روی قیمت
• بررسی عرضه و تقاضا
• تشخیص محدوده‌های حمایتی و مقاومتی
• وجود تاریخچه‌ی تصویری قیمت
• راحت کردن تشخیص زمان خرید

 اولین ویژگی مثبت این تحلیل تمرکز بر روی قیمت است. اگر هدف پیش‌بینی قیمت آینده است، تمرکز بر روی تغییرات قیمت منطقی به نظر می‌رسد. همچنین با تمرکز بر روی قیمت، تحلیل‌گران به‌صورت اتوماتیک به چگونگی تعیین قیمت در آینده توجه خواهند داشت. در این روش برای همراه بودن با بازار باید تغییرات قیمت را زیر نظر داشته باشید.

دومین مزیت این روش عرضه و تقاضا است. بسیاری از تحلیل‌گران، قیمت باز شدن، بسته شدن، حداکثر و حداقل قیمت یک سهم را تحت بررسی قرار می‌دهند؛ چون در هر یک از این قسمت‌ها اطلاعات نهفته‌ای وجود دارد که وقتی با یکدیگر در نظر گرفته شوند، تأثیرات عرضه و تقاضا بر قیمت یک سهم را نشان می‌دهند.

سومین ویژگی حمایت و مقاومت نام دارد. تحلیل اولیه و ساده‌ی نمودارهای قیمت قادر است در تشخیص محدوده‌های حمایتی یا مقاومتی بسیار مفید واقع شود. این پارامترها معمولاً به واسطه‌ی محدوده‌ خرید و فروش (که در آن قیمت‌ها در یک ناحیه‌ی مشخص تغییر می‌کنند.) مشخص می‌شوند. این مطلب بیانگر این موضوع است که در آن محدوده‌ قیمتی، عرضه و تقاضا به تعادل رسیده‌ است. همچنین اگر قیمت از حد بالای محدوده‌ قیمتی بیشتر شود، می‌گوییم که تقاضا برنده شده و اگر از حد پایینی خارج شود در واقع عرضه افزایش یافته است.

ویژگی چهارم تاریخچه‌ی قیمت به‌صورت تصویری است. نمودار قیمتی حتی برای تحلیل‌گران باتجربه هم اطلاعات مفیدی دارد. نمودار قیمت یک ارز دیجیتال، نشان‌دهنده‌ی یک نمودار تصویری و بارز از روند قیمت سهام آن شرکت در طول یک بازه‌ زمانی مشخص است. نمودار بسیار گویاتر و خواناتر از یک جدول خواهد بود. در اکثر نمودارهای قیمت، ستون‌های حجم معاملات در پایین نمودار آورده خواهد شد. با به‌کارگیری این نمودار می‌توان به‌راحتی مواردی مانند واکنش‌های قبل و بعد از اتفاقات مهم، نوسانات گذشته و حال، حجم و مبلغ معاملات گذشته و وضعیت نسبی یک سهم در مقایسه با کل بازار را تشخیص داد.

آخرین مزیت تحلیل تکنیکال که نباید دست کم گرفته شود، راحت کردن تشخیص زمان خرید است. این نوع تحلیل به تشخیص دادن زمان مناسب خرید بسیار کمک می‌کند. بعضی از تحلیل‌گران، تحلیل فاندامنتال را برای شناسایی سهام مناسب برای خرید و تحلیل تکنیکال را برای تشخیص زمان خرید به کار می‌گیرند. روش تکنیکال می‌تواند در تشخیص تقاضا یا عرضه و همچنین زمان خروج از بازار بسیار مفید باشد. اگر نمی دانید تحلیل فاندامنتال چیست می توانید این مقاله را در سایت ایران چارت مطالعه نمایید.

معایب تحلیل تکنیکال

با وجود تمام نکات مثبتی که بالاتر در مورد تحلیل تکنیکال خواندید، این نوع تحلیل معایب مخصوص به خودش را هم دارد که نیاز است با آن‌ها آشنا شوید.

• تمایلات متعصبانه‌ی تحلیل‌گر
• امکان وجود تفاسیر مختلف
• عملکرد دیرهنگام
• وجود روند‌های متفاوت
• عدم پاسخگویی تحلیل برای تمامی الگوها

اولین ویژگی منفی این تحلیل تمایلات تحلیل‌گر است. در واقع در تحلیل تکنیکال سلایق و علایق تحلیل‌گر در نوع تحلیل تأثیر خواهد گذاشت. در نظر گرفتن این مطلب موقع تجزیه و تحلیل یک نمودار بسیار مهم است. اگر تحلیل‌گر بر روی کریپتوکارنسی خاصی تعصب داشته باشد، کل تحلیل او تحت تأثیر این سلیقه قرار خواهد گرفت.

نکته‌ی منفی بعدی در رابطه با تحلیل تکنیکال امکان وجود تفاسیر مختلف به‌شمار می‌رود. علاوه بر تمایلات شخصی تحلیلگر، باید این موضوع را نیز پذیرفت که این تحلیل را می‌شود به روش‌های متفاوتی تفسیر کرد. با وجود استانداردها بسیاری از اوقات دو تحلیل‌گر با نگاه به یک نمودار به دو دیدگاه متفاوت خواهند رسید. هر دو نیز می‌توانند دلایل خوبی برای اثبات درستی تحلیل خود داشته باشند. اینکه شما سراغ کدام یک بروید، ممکن است کمی پیچیده باشد.

سومین عیب این تحلیل عملکرد دیرهنگام آن است. روش تکنیکال به‌خاطر واکنش دیرهنگام خود معمولاً مورد انتقاد بسیاری از افراد قرار می‌گیرد. زمانی که روند قیمت چه صعودی و چه نزولی، شناسایی شود، مقدار زیادی از تغییرات قیمت اتفاق افتاده است. بعد از این میزان تغییرات، دیگر میزان سود به نسبت ریسک خیلی بالا نیست.

چهارمین نکته‌ی منفی این تحلیل وجود روندهای متفاوت است؛ یعنی حتی بعد از اینکه یک روند جدید چه صعودی و چه نزولی شناسایی شد، همیشه یک روند قیمت مهم دیگر هم در دسترس خواهد بود. تکنیکالیست‌ها معمولاً متهم به این می‌شوند که روی خط وسط حرکت می‌کنند و یک موضع‌گیری مشخص ندارند. حتی اگر تحلیل‌گر بر سهمی بسیار اصرار کند، باز هم سهم دیگری که نظرش را جلب کند وجود دارد.

آخرین نکته‌ی منفی در رابطه با این نوع تحلیل موضوع پشیمانی بازار و سرمایه‌گذاران است. می‌توان گفت که تمامی الگوهای خرید و فروش با روش تحلیل تکنیکال همیشه درست از آب در نمی‌آید. زمانی که به مطالعه‌ی این نوع تحلیل می‌پردازید، در نهایت به یک مجموعه شاخص‌ها و الگوهای چارتی می‌رسید که باید با تعدادی قانون همراه باشد.

مقایسه تحلیل تکنیکال با تحلیل فاندامنتال

برای دهه‌ها ترجیح مبادله‌گران استفاده از تحلیل فاندامنتال (Fundumental Analysis) بود اما با پیشرفت داده‌های مرتبط با تحلیل تکنیکال، این نوع تحلیل نیز طرفداران خاص خود را در میان مبادله‌گران و تحلیل‌گران پیدا کرد. با اینکه هر کدام جنبه‌های متفاوتی را در تحلیل، مورد بررسی قرار می‌دهند باز هم می‌توان گفت که استفاده از هردو می‌تواند بسیار هوشمندانه‌تر باشد. برای تحلیل‌های بلند مدت، نیاز به داده‌های کلان و عوامل بزرگ و تأثیرگذار خواهیم داشت، پس تحلیل فاندامنتال در اولیت قرار دارد اما اگر قصد داشته باشیم طبق نوسانات کوتاه مدت تحلیل کنیم، تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال کاربرد بیشتری خواهد داشت.

پس بزرگ‌ترین مزیت تحلیل تکنیکال نسبت به تحلیل فاندامنتال این است که برای مبادلات کوتاه مدت کارایی بهتری از خود نشان می‌دهد. با این حال به‌خاطر کارآمد بودن هردوی این تحلیل‌ها نمی‌توان گفت کدام یک از آن‌ها بهتر یا پرطرفدارتر است. پیشنهاد ما به شما این است که با توجه به نوع سرمایه‌گذاری خود هر کدام که برای شما مناسب است را انتخاب کنید.

سخن پایانی

با در نظر گرفتن نکات ذکر شده، تحلیل تکنیکال را می‌توان به عنوان یکی از کاربردی‌ترین راه‌های تحلیل در بازارهای مالی به شمار آورد. این نوع تحلیل در همه‌ی بازارهای مالی جهان قابل استفاده است و شما با شناخت و آگاهی کامل روش‌های متفاوتی را برای انجام آن انتخاب می‌کنید. با این وجود راه انجام تحلیل تکنیکال در بازار بورس ایران با بازار ارزهای دیجیتال تا حدود زیادی مختلف است. چرا که بازار ارزهای دیجیتال یکی از پیچیده‌ترین بازارهای سرمایه است که در سال‌ها اخیر خود را نشان داده است و با نوسانات قیمتی زیادی همراه است پس با این اوصاف برای فعالیت در آن باید به مباحث تحلیل تکنیکال در حد بسیار بالایی تسلط داشت.